Тарки ҷазмандешӣ ва инзиботи ҳаяҷонӣ дар Қуръон
Бархе боварҳои қуръонӣ нақшмеҳварӣ дар барангехтани афрод барои диққат ва назм дар ҳаяҷонот ифо менамояд. Дар воқеъ ташвиқ ва тарғиби Қуръони Карим барои диққат дар ҳаяҷонот ва назм бахшидан ба онҳо беш аз ҳар чиз метавонад мабнои низоми инзиботии ҳаяҷони қарор гирад.
Барои намуна асбобе, ки инсонҳо мешиносанд гоҳе осоре бар онҳо мутараттиб мешавад, аммо ҳамеша маншаи он осор ва натоиҷ нестанд ва чӣ басо натиҷаи акс бидиҳад. Қуръони Карим мефармояд: وَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسَى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ (Бақра, 216); Яъне дар бораи ҳар чӣ кароҳат доред эҳтимол бидиҳед, ки хайри шумо дар он бошад ва дар бораи ҳар чӣ алоқамандед боз эҳтимол бидиҳед, ки бароятон бад бошад.
Ин оят ҳаргуна таассуб бар назарот ва хостаҳоро аз байн бурда ва дар фард навъе густурдагии дид эҷод менамояд, ки ба роҳатӣ бо масоили хилофи назар ва ақидаи худ канор омада ва дар муқобил шароити нохушоянд ва мушкил бар сарироҳи дастёбӣ ба алоиқи бӯъди дигари масъаларо дар назар гирифта ва аз қудрати ҳазми болотаре бархурдор гардад. Чунин ҳолате ба фард оромиши вижае мебахшад, ки бо вуҷуди он контроли ҳаяҷоноти душвори худро аз даст медиҳад ва ба кори роҳат табдил мешавад.
Ин нигоҳ, ки ҳама чиз вобаста ба ирода ва хости Худост ва дар ҳамин росто рафъи ғам ва андӯҳ низ ба дасти Худост, ба фард ҳам оромиш медиҳад. Дар достони Лут ҳангоме, ки фиристодагон ба шакли ҷавонони зебо муҷассам шуда буданд, мехонем: وَ لَمَّا أَنْ جَاءَتْ رُسُلُنَا لُوطًا سِيءَ بِهِمْ وَضَاقَ بِهِمْ ذَرْعًا وَ قَالُوا لَا تَخَفْ وَ لَا تَحْزَنْ إِنَّا مُنَجُّوكَ وَ أَهْلَكَ (Анкабут: 33). Хавф ҳамеша ба хотири макрӯҳе пайдо мешавад, ки эҳтимоли вуқӯъаш биравад ва андӯҳ вақте меояд, ки он макрӯҳ воқеъ шуда бошад.
Ин оят низ ба зебоӣ нишон медиҳад, ки ҳеҷ ёригаре ҷуз Худо нест ва он ки чунин чизеро бовар надорад ҳамвора ба далели иттифоқот ва ҳаводиси зиндагӣ дар ғайз ва хашм ба сар хоҳад бурд ва ҳеҷгоҳ хашмаш фурӯкаш нахоҳад кард. Танҳо замоне оромиш ба ӯ боз хоҳад гашт, ки худ ва тадбири умурашро ба Худованд супурда ва бо истимдод ва ёрии Ӯ ба талош ва кӯшиш барои дастёбӣ ба аҳдофаш бипардозад.
